پوسیدگی دندان چگونه اتفاق می افتد؟

پوسیدگی دندان یکی از رایج‌ترین مشکلات و بیماری های دهان و دندان است. معمولا پوسیدگی دندان زمانی اتفاق می افتد که خوراکی ها و مواد غذایی حاوی کربوهیدرات (مانند قند و نشاسته)، نان، غلات، شیر، نوشابه، میوه ها، کیک ها یا آب نبات ها روی دندان باقی بمانند.

باکتری هایی که در دهان زندگی می کنند، این غذاها را هضم کرده و به اسید تبدیل می کنند. در نهایت باکتری ها، اسید، بقایای غذا و بزاق با هم ترکیب شده و پلاکی را تشکیل می دهند که به دندان ها می چسبد. اسیدهای موجود در پلاک سطح مینای دندان را حل کرده و سوراخ هایی در دندان ایجاد می کند که به آن حفره می گویند.

در واقع، با ایجاد پلاک بر روی دندان منجر به مشکلاتی مانند سوراخ در دندان (یا پوسیدگی دندان) و بیماری های لثه می شود. همچنین ممکن است باعث ایجاد آبسه های دندانی (آبسه های دندانی مجموعه ای از چرک در انتهای دندان یا لثه هستند) شود.

در ادامه این مقاله در مورد عناوین زیر توضیحاتی ارائه می دهیم:

• مراحل پوسیدگی دندان
• علائم پوسیدگی دندان
• تشخیص پوسیدگی
• درمان های پوسیدگی دندان
• روش های پیشگیری از پوسیدگی دندان

---

مراحل پوسیدگی دندان

به صورت کلی می توان که پنج مرحله برای پوسیدگی دندان وجود دارد که شامل:

مرحله 1: ایجاد لکه سفید روی دندان

لایه بیرونی دندان از بافتی به نام مینا تشکیل شده است. مینای دندان یکی از سخت ترین بافتهای بدن شناخته می شود که از مواد معدنی تشکیل شده است. با این حال، زمانی که دندان در معرض اسیدهای تولید شده توسط باکتری های پلاک قرار بگیرد، مواد معدنی مینای دندان شروع به از بین رفتن می کند. ایجاد لکه سفید بر روی دندان از اولین نشانه های از بین رفتن این مواد معدنی و پوسیدگی است.

مرحله 2: تبدیل لکه سفید به لکه قهوه ای

اگر پیشگیری و درمان صورت نگیرد؛ پوسیدگی از یک لکه سفید به رنگ قهوه ای تیره تبدیل خواهد شد. در نهایت حفره های ریزی در سطح دندان ایجاد می شوند.

مرحله 3: پوسیدگی عاج دندان

در این مرحله عاج دندان پوسیده می شود. عاج بافتی است که در زیر مینای دندان قرار دارد و نرم تر از مینای دندان است که آن را به آسیب اسید حساس تر می کند. در واقع، پوسیدگی زمانی که به عاج دندان برسد با سرعت بیشتری پیش رفته و آسیب های بیشتری در پی خواهد داشت. 

مرحله 4: آسیب به پالپ دندان

این مرحله با آسیب پالپ همراه است. پالپ داخلی ترین لایه دندان شماست. حاوی اعصاب و عروق خونی است که به حفظ سلامت دندان کمک می کند. اعصاب موجود در پالپ نیز حسی را برای دندان ایجاد می کنند.

مرحله 5: عفونت دندان

همانطور که پوسیدگی دندان به سمت پالپ پیش می رود، باکتری ها می توانند نفوذ کرده و باعث عفونت شوند. افزایش التهاب در دندان می تواند منجر به تشکیل یک پاکت چرک در انتهای دندان شما شود که به آن آبسه می گویند.

علائم پوسیدگی دندان

مراجعه منظم به دندانپزشک می تواند از پوسیدگی زودرس پیشگیری کرده و روند درمان را راحت تر کند. چراکه درمان پوسیدگی دندان در مراحل اولیه بسیار ساده تر و ارزان تر است. با این حال، درد دندان به صورت مداوم و احساس سوزش و درد پس از خوردن غذاهای گرم و سرد از علائم شایع و واضح پوسیدگی دندان به شمار می آیند.

به صورت خلاصه

• دندان درد یا درد مداوم که شما را بیدار نگه می دارد، یا درد شدید گهگاهی بدون دلیل واضح.
• حساسیت دندان؛ ممکن است هنگام خوردن یا نوشیدن چیزی گرم، سرد یا شیرین احساس حساسیت یا درد کنید.
• لکه های خاکستری، قهوه ای یا سیاه روی دندان شما ظاهر می شود.
• بوی بد دهان
• طعم ناخوشایند در دهان شما

---

تشخیص پوسیدگی دندان

در صورتی که به صورت منظم به دندانپزشک مراجعه کنید؛ پوسیدگی دندان شما زودتر رسیدگی و درمان خواهد شد. در واقع با این کار پیشگیری از پوسیدگی را انجام می دهید. این باعث می شود تا پوسیدگی در مراحل اولیه تشخیص داده شود و درمان آن ساده تر و ارزان تر است. دندانپزشک با معاینه دندان های شما توسط ابزارهای دندانپزشکی مانند آینه و بررسی آنها می تواند تشخیص دهد.

البته در حال حاضر، اغلب از عکس رادیولوژی استفاده می شود؛ چون این امکان وجود دارد که برخی از پوسیدگی ها با چشم قابل تشخیص نبوده و با استفاده از عکس به راحتی مشاهده می شوند. اهمیت به بهداشت دهان و دندان علاوه بر سالم نگه داشتن دندان از هزینه های بعدی شما نیز می کاهد. بنابراین، بزرگسالان باید حداقل هر 2 سال یک بار و کودکان زیر 18 سال حداقل یک بار در سال معاینه شوند.

---

درمان های پوسیدگی دندان

با توجه به اینکه پوسیدگی دندان شما در چه مرحله ای است، از روش های مختلفی برای درمان استفاده می شود.

پوسیدگی دندان در مراحل اولیه

پوسیدگی دندان در مراحل اولیه، که قبل از ایجاد حفره (سوراخ) در دندان است. شما می تواند برای پیشگیری از خوردن نوشیدنی ها و خوراکی های شیرین خودداری کنید. حداقل دو بار در روز با خمیر دندان هایی که حاوی فلوراید هستند؛ مسواک بزنید. فلوراید با تقویت مینای دندان به محافظت از دندان ها کمک کرده و دندان ها را در برابر اسیدهای پلاک که می تواند باعث پوسیدگی دندان شود، مقاوم تر می کند.

درمان حفره یا سوراخ روی دندان

زمانی که پوسیدگی تا مرحله ای پیش رفته و باعث ایجاد سوراخ بر روی دندان شده باشد. درمان ممکن است به یکی از روش های زیر صورت گیرد:

پرکردن دندان

با مشخص کردن دندان پوسیده و اعمال بی حسی؛ دندانپزشک با استفاده از دستگاهی که توربین دندانپزشکی نامیده می شود؛ قسمت های پوسیده و آسیب دیده دندان را جدا می کند (می تراشد). پس از جدا کردن و تمیزکردن ناحیه آسیب دیده با استفاده از مواد پرکننده نظیر آمالگام، کامپوزیت و… پر می کنند. 

روکش دندان

در صورتی که پوسیدگی وسیع تر باشد، دندانپزشک از روکش بر روی دندان استفاده می کند. این روکش با قرارگرفتن بر روی دندان علاوه بر جنبه درمانی، جنبه زیبایی داشته و باعث اصلاح طرح لبخند نیز خواهد شد. مزیت روکش به این شکل است که علاوه بر زیبایی و جلوه مناسب، باعث ایزوله شدن دندان در زیر روکش شده و درصد خرابی دندان را به حداقل می رسانند.

درمان ریشه

این مرحله زمانی نیاز است که پوسیدگی دندان باعث از بین رفتن اعصاب شده و معمولا با درد همراه است. درمان ریشه یا عصب کشی شامل خارج کردن رگ های خونی، بافت های پیوندی دندان و همچنین بخش های پوسیده آن است. پس از عصب کشی و بررسی های لازمه، دندان را با مواد پرکننده پر کرده و از یک روکش برای رفع کامل حساسیت های احتمالی استفاده می کنند.

برداشتن دندان

این معمولا زمانی توصیه می شود که دندان به شدت آسیب دیده باشد و قابل ترمیم نباشد. دندانپزشک برای جلوگیری از پوسیدگی دیگر دندان ها و عفونت، اقدام به برداشتن و اصطلاحا کشیدن دندان می کند. اما همیشه یک راه درمان وجود دارد! کاشت دندان مصنوعی یا ایمپلنت دندان در حال حاضر یکی از جایگزین های دندان ها هستند. با کاشت دندان علاوه بر زیبایی و برگرداندن کارایی دندان از پوسیدگی و خرابی دیگر دندان ها نیز جلوگیری خواهید کرد.

---

روش های پیشگیری از پوسیدگی دندان

• حتما باید دندان های خود را دو بار در روز با خمیر دندان های که دارای فلوراید هستند؛ مسواک بزنید. ترجیحا بعد از هر وعده غذایی و به خصوص قبل از خواب مسواک بزنید.
• روزانه بین دندان های خود را با نخ دندان تمیز کرده و پس از آن مسواک بزنید.
• روزانه دندان های خود را با دهانشویه حاوی فلوراید بشویید. برخی از شستشوها همچنین دارای مواد ضد عفونی کننده هستند که به از بین بردن باکتری های ایجاد کننده پلاک کمک می کنند.
• وعده های غذایی مغذی و ترجیحا بدون شکر بخورید و همچنین میان وعده ها را محدود کنید. از مصرف کربوهیدرات هایی مانند آب نبات، چوب شور و چیپس که می توانند روی سطح دندان باقی بمانند، خودداری کنید. اگر غذاهای چسبناک مصرف می شود، بلافاصله پس از آن دندان های خود را مسواک بزنید.

مطالب کاشت ایمپلنت و ترمیم و زیبایی دندان را در سایت ژاله ایمپلنت دنبال کنید.