آبسه دندان: علل، علائم و راه های درمان

برآمدگی و تورم دردناک بر روی لثه‌ها و تجمع چرک در دندان از جمله مشکلات دهانی است. وجود این برآمدگی که به اصطلاح به آن‌ آبسه دندان می‌گویند، نشانه وجود عفونت و بیماری در دهان و دندان است. در ادامه درباره آبسه و انواع آن بحث خواهیم کرد.

در ادامه این مقاله در مورد عناوین زیر توضیحاتی ارائه می دهیم:

• آبسه دندان چیست؟
• علایم آبسه دندان و لثه
• علت ایجاد آبسه
• عوارض آبسه دندان
• درمان آبسه‌های دندانی

آبسه دندان چیست؟

آبسه دندان یک وضعیت التهابی است که معمولاً به علت عفونت دندان یا لثه‌ها ایجاد می‌شود. این وضعیت با انتقال باکتری‌ها به بافت دندان یا اطراف آن همراه است و منجر به واکنش التهابی و تورم می‌شود.

در کل 3 نوع آبسه وجود دارد که برخی از افراد به اشتباه هر 3 نوع را به عنوان آبسه دندان می‌شناسند. در صورتی که فقط یک نمونه از آن در ارتباط با دندان است و دو نمونه دیگر آن فقط لثه را درگیر عفونت می‌کنند، در اینجا به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

 آبسه‌ی پری آپیکال

این نوع آبسه شامل یک کیسه چرکی ناشی از عفونت باکتریایی است که در ریشه دندان تشکیل می‌شود.

وقتی دندان دچار پوسیدگی می‌شود، باکتری‌ها از طریق حفره دندان وارد قسمت داخلی دندان می‌شوند. زمانی که این باکتری‌ها از قسمت داخلی دندان عبور کنند به سمت ریشه آن گسترش یابند در آنجا می‌توانند باعث ایجاد عفونت و آبسه دندان شوند. معمولا درد و تورم در این نوع عفونت در نوک ریشه بیشتر است.

آبسه پریودنتال

این آبسه روی لثه در کنار ریشه‌ی دندان (بین لثه و دندان) تشکیل می‌شود و برخی مواقع ممکن است به بافت و استخوان اطراف آن گسترش یابد. این عارضه به دنبال بیماری یا عفونت لثه شکل می‌گیرد و ارتباطی با دندان ندارد.

معمولا این نوع آبسه به صورت برجستگی صاف و براق از لثه بیرون می‌زند. با لمس کردن، فشار دادن آن درد ناراحتی ایجاد می‌ شود. اغلب افرادی که به بیماری پریودنتال مبتلا هستند بیشتر در معرض این آبسه قرار دارند.

آبسه لثه

در بیشتر موارد آبسه تشکیل شده از نوع آبسه لثه است. این نوع آبسه در اثر وارد شدن ضربه یا خراش در لثه به وجود می‌آید.

علایم آبسه دندان و لثه

• دندان درد
• درد و تورم در بخش خاصی از لثه
• درد لثه حین جویدن غذا یا نوشیدن چیزی
• ایجاد برجستگی در روی لثه و احساس درد با لمس کردن آن
• آبسه دندان و ورم صورت، گردن و گونه‌ها
• احساس خارش یا سوزش روی پوست
• بوی بد دهان
• خونریزی و ترشح چرک از لثه
• شل شدن دندان و حساسیت در آن
• تحلیل لثه
• تلخی دهان
• در موارد شدید تب

علت ایجاد آبسه

برخی از عوامل زیر در به وجود آمدن آبسه و عفونت دندان تاثیر دارند که به آن‌ها اشارم می‌کنیم:

1. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: کسانی که در رعایت بهداشت دهان و دندان و مسواک زدن کوتاهی می‌کنند بیشتر در معرض تجمع پلاک و جرم دندانی قرار می‌گیرند. نتیجه این عمل تجمع باکتری‌ها،ایجاد عفونت و آبسه در لثه و دندان است.
2. پوسیدگی دندان: وجود پوسیدگی ،گسترش و عمیق شدن آن در دندان باعث ورود باکتری به درون دندان، و در نتیجه ایجاد عفونت و تجمع چرک می‌شود.
3. ضعف سیستم ایمنی: در شرایطی که سیستم ایمنی بدن فرد ضعیف باشد و توانایی مقابله با عوامل بیماری زا نداشته باشد، بیشتر در خطر ایجاد آبسه قرار می‌گیرد.

عوارض آبسه دندان

در صورت عدم درمان آبسه ممکن است خطرات زیر در پی داشته باشد. از جمله این خطرات:

• از دست دادن دندان: اگر آبسه به موقع درمان نشود یا عفونت به حدی بالا باشد که راه حلی برای درمان و عصب کشی دندان نباشد، کشیدن دندان و جایگزین کردن آن با ایمپلنت دندان بهترین گزینه است.
• عفونت در استخوان: بی توجهی و کوتاهی در درمان آبسه ممکن به استخوان‌های صورت آسیب بزند و سبب ایجاد عفونت استخوانی شود.
• عفونت سینوسی: در برخی موارد احتمال ایجاد عفونت‌های مکرر در دهان و عفونت سینوسی وجو دارد.
• بیماری سپتیسمی: اگر آبسه دندان درمان نشود باعث آلوده شدن جریان خون و ایجاد بیماری سپتیسمی می‌شود. این شرایط از عوامل تهدید کننده برای زندگی فرد محسوب می‌شود .
• آبسه مغزی: در موارد خیلی شدید و بسیار نادر ممکن است عفونت وارد مغز شود و آبسه مغزی را به وجود بیاورد.

درمان آبسه‌های دندانی

 اگر آبسه بعد از گذشت چند روز خود به خود از بین نرود لازم است برای درمان آن اقدام کرد. چند روش درمانی برای از بین بردن آبسه وجود دارد. در اینجا به طور متخصر به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• از جمله متداول‌ترین روش‌های درمان آبسه، تخلیه آن می‌باشد. دندانپزشک جهت انجام این کار با احتیاط ناحیه مورد نظر را خراش داده و عفونت را تخلیه می نماید، در نهایت محل آن را شستشو می‌دهد.
• عصب کشی دندان روش دیگری برای درمان آبسه است. این روش زمانی مناسب است که آبسه در ریشه دندان باشد، عفونت به ریشه‌ها رسیده باشد. در این حالت اول آبسه تخلیه می‌شود، بعد از آن درمان عصب کشی انجام می‌شود.
• معمولا در موارد جزئی برای برطرف کردن عفونت و درمان آبسه از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود.
• در مواقعی که دندان بسیار آسیب دیده باشد و دندانپزشک نتواند آن را با عصب کشی درمان کند، احتمال بروز دوباره آبسه وجود دارد، در این صورت مجبور به کشیدن دندان می‌شود.

درمان خانگی آبسه دندان

چند روش خانگی برای درمان آبسه وجود دارد اما نمی‌توان آن‌ها را جایگزین روش‌های پزشکی کرد. اغلب افراد در هنگام عفونت دندانی به سراغ درمان‌های خانگی می‌روند، این درمان‌ها عبارتند از:

• روغن آویشن طبیعی و غلیظ در از بین بردن باکتری‌‌ها و کاهش تورم مفید است.
• درمان آبسه با سرکه سیب روش دیگری است که در کاهش تورم، التهاب و درد تاثیر دارد. سرکه سیب خاصیت ضدعفونی دارد.
• قرار دادن عسل بر روی لثه متورم باعث کاهش تورم و از بین بردن باکتری‌ها می‌شود.
• درمان آبسه و عفونت با چای کیسه‌ای نیز بسیار پرکاربرد است. چای به دلیل داشتن تانن ضد درد است.
• استفاده از جوش شیرین به عنوان دهانشویه گزینه خوبی است زیرا خاصیت آنتی باکتریال دارد.
• سیر نیز در کاهش درد و از بین بردن عفونت بسیار موثر است. می‌توان از حبه سیر یا پودر آن برای درمان آبسه دندان استفاده کرد.

کلام آخر

همانطور که در این مقاله بحث کردیم آبسه عارضه‌ای است که به راحتی قابل درمان است ولی اگر درمان نشود خطرات جدی به دنبال دارد و ممکن است عفونت به بخش‌های دیگر ار بدن منتقل شود.